Plantensoorten die allergeen pollen produceren
Hooikoorts krijg je alleen van pollen van planten die windbestuivers zijn, soms van amfifiele soorten (met bestuiving zowel door wind als insecten), Gelukkig zijn er van de planten die én windbestuivers zijn, én veel pollen produceren, maar weinig soorten waarvan het pollen ook nog allergeen is (hooikoorts verzoorzakend is; zie tabellen hieronder). Met pollen van insectenbestuivers, zoals die van de meeste siergewassen met kleurrijke bloemen, zul je niet gauw direct in aanraking komen en bovendien staat dit pollen bekend om weinig of niet allergeen te zijn. Maar er zijn uitzonderingen, zoals bijvoorbeeld de Paardenbloem waarvan het pollen van de fel gele bloemen (maar niet de vruchten in de "paraplu" bolletjes;
video) hooikoorts veroorzaakt. Sommige soorten planten die op het eerste gezicht hooikoortspatiënten afschrikken doordat ze opvallend veel pollen in de lucht verspreiden, blijken geen (of zelden) hooikoorts te veroorzaken. Voorbeelden hiervan zijn de Es (
Fraxinus excelsior;
video,
beschrijving), Populieren (
Populus sp.;
video,
beschrijving) en Taxus of Venijnboom (
Taxus baccata;
video,
beschrijving,
SEM foto pollen) en als matig allergene soort de Grove den (
Pinus sylvestris;
video). Hoewel de allergeniciteit van deze soorten iha laag is, zijn sommige mensen weldegelijk gevoelig voor het pollen . En andersom is het ook waar dat de ruime meerderheid van de bevolking geen last van hooikoorts heeft, ook niet wanneer deze personen in aanraking komen met sterk allergene pollenkorrels.
De plantensoorten die in Nederland en België het vaakst hooikoortsklachten veroorzaken zijn in de twee tabellen hieronder opgenomen: boven gerangschikt in groepen van sterke naar zwakkere allergeniciteit, onder met links naar video's, beschrijvingen van de planten en foto's van de pollenkorrels onder de scanning elektronen microscoop. In zuidelijke landen zijn naast Grassen, Klein Glaskruid, Groot Glaskruid en Olijf de belangrijkste bronnen van hooikoorts pollen (zie filmpje "Vakantiepollen" op pollennieuws).
Let op, wees erop bedacht dat deze lijst niet volledig is en houd rekening met individuele verschillen in specifieke gevoeligheid en (kruis)reacties.
| Belangrijkste hooikoorts veroorzakers in Nederland en België |
 | De Grassen (behorend tot de Grassenfamilie = Poaceae of Gramineae), bijv. Kropaar pollen, één van de belangrijkste veroorzakers van hooikoorts (mei-herfst). |
 | De Berken, met name de Ruwe en de Zachte Berk, die in het voorjaar bloeien. Foto: Berk pollen |
| De Bijvoet die in de zomer bloeit. Foto: Bijvoet pollen |
 | De Elzen, bijv. de Zwarte en de Grauwe Els, die beiden al in de winter hooikoorts veroorzaken. Foto: Els pollen |
| De Hazelaar, die vroeg in het jaar bloeit. Foto: Hazelaar pollen |
 | De Weegbreeën, die bloeit van mei tot september. Foto: Smalle Weegbree pollen |
 | Zuringsoorten, die bloeien vooral in mei en juni, maar sommige wel tot oktober. Foto: Zuring pollen |
Mate van allergeniciteit (1) en voorkomen van klachten van
laag / zelden (0-1) naar
hoog / frekwent (4-5)
 | 
|
Noot 1: Allergeniciteit = hoe zwaar allergie veroorzakend
Noot 2: Elzen en Hazelaars behoren beiden tot de Berkenfamilie of Betulaceae; Allergie voor Elzen- en Hazelaarpollen manifesteert zich meestal alleen bij personen die al allergisch zijn voor Berkenpollen. Dit geldt ook ten aanzien van Eikenpollen. Meer over kruisreacties bij natuurkalender.nl
Noot 3: In zuidelijke landen wordt hooikoorts ook door andere planten veroorzaakt, met name door olijfbomen en cypressen.
|
Klik in de tabel hieronder op de pijltjes ↑ ↓ om te sorteren op alfabetische volgorde, mate van allergeniciteit of maand
Plantensoorten met allergeen pollen
Wetenschap.
naam
Alfabetisch ↑ ↓ |
Nederlandse
naam
Alfabetisch ↑ ↓ |
Allergeniciteit
0-5
Sorteren ↑ ↓ |
Bloei
maand(en)
Sorteren ↑ ↓ |
Boom/
Heester
Gras
Kruid
Sorteren ↑ ↓ |
Video (1)
Flora (2)
(Links)
| SEM (3)
|
Alnus glutinosa
Alnus incana |
Zwarte Els
Grauwe Els |
3 |
02-03-04
|
Boom/
Heester |
Wilde planten |
 |
| Alopecurus pratensis |
Grote Vossenstaart |
5 |
04-05-06-08-09
|
Gras |
Wilde planten |
|
| Ambrosia sp. |
Ambrosia |
5 |
08-09-10
|
Kruid |
Wilde planten |  |
| Anthoxanthum odoratum |
Gewoon Reukgras |
3 |
04-05-06
|
Gras |
Wilde planten |
|
| Arrhenatherum elatius |
Glanshaver |
5 |
05-06-07-08-09
|
Gras |
Wilde planten | |
| Artemisia vulgaris |
Bijvoet |
4 |
06-07-08-09
|
Kruid |
Wilde planten |  |
| Betula sp. |
Berk |
4 |
04-05
|
Boom/
Heester |
Wilde planten |  |
| Bromus hordeaceus |
Zachte Dravik |
5 |
05-06-07
|
Gras |
Wilde planten | |
| Carpinus betulus |
Haagbeuk |
0 
1 |
04-05
|
Boom/
Heester |
Wilde planten | |
| Cedrus sp. |
Ceder |
4 |
08
|
Boom/
Heester |
Wiki |  |
| Corylus avellana |
Hazelaar |
3 |
01-02-03-04
|
Boom/
Heester |
Wilde planten |  |
| Cynosurus cristatus |
Kamgras |
5 |
06-07-08-09-10
|
Gras |
Wilde planten | |
| Dactylus glomerata |
Kropaar |
5 |
04-05-06-07
|
Gras |
Wilde planten | |
| Elytrigia repens |
Kweek |
5 |
06-07-08
|
Gras |
Wilde planten | |
| Holcus lanatus |
Gestreepte Witbol |
5 |
05-06-07-08
|
Gras |
Wilde planten | |
| Holcus mollis |
Gladde Witbol |
5 |
06-07-08
|
Gras |
Wilde planten | |
| Lolium multiflorum |
Italiaans Raaigras |
5 |
06-07-08-09-10
|
Gras |
Wilde planten | |
| Lolium perenne |
Engels Raaigras |
5 |
06-07-08-09
|
Gras |
Wilde planten | |
Parietaria judaica| Klein glaskruid |
5 |
05-06-07-08-09-10
|
Kruid |
Wilde planten | |
|
Parietaria officinalis| Groot glaskruid |
5 |
06-07-08-09-10
|
Kruid |
Wilde planten | |
|
| Phleum sp. |
Timoteegras |
5 |
06-07-08
|
Gras |
Wilde planten | |
| Plantago lanceolata |
Smalle Weegbree |
2 |
05-06-07-08-09
|
Kruid |
Wilde planten |  |
| Poa annua |
Straatgras |
5 |
04-05-06-07-08-09-10
|
Gras |
Wilde planten | |
| Poa pratensis |
Veldbeemdgras |
5 |
05-06-07
|
Gras |
Wilde planten | |
Quercus robur
Quercus petraea |
Zomer- en wintereik |
0
1
variable |
04-05
|
Boom/
Heester |
Wintereik
Zomereik
wilde-planten.nl | |
Rumex acetosa
Rumex acetosella
Rumex crispus
Rumex obtusifolius
|
Veldzuring
Schapenzuring
Krulzuring
Ridderzuring |
1 |
05-06
|
Kruid |
Veldzuring
Schapenzuring
Krulzuring
Ridderzuring
|  |
| Salix viminalis |
Katwilg |
0
1 |
03-04
|
Boom/
Heester |
Wilde planten |  |
| Secale cereale |
Rogge |
5 |
05-06
|
Gras |
Wiki | |
| Tilia sp. |
Linde
(Winter-, Zomer- en Hollandse Linde) |
0
1 |
06-07
|
Boom/
Heester |
Wilde planten |  |
| Urtica dioica |
Grote Brandnetel |
2
|
06-07-08-09-10
|
Kruid |
Wilde planten | |
| Zea mays |
Mais |
5 |
07-08
|
Gras |
Wiki
|  |
-
(1)Video presentaties: video's van Pollennieuws.nl ©, met informatie over hooikoortsverwachting, de pollenplant van de week en pollen (in het Nederlands).
-
(2)Flora: verwijzingen naar Wilde-planten.nl (in het Nederlands) of subsites uit Wikipedia. Wilde-planten.nl bevat een zoekbare database waarin ong. 1800 wilde planten uit België en Nederland beschreven worden (eigenschappen, biotoop en verspreiding van elke soort) en waarin ook foto's getoond worden van de habitus, de bloeiwijze, de zaden en meer.
-
(3)SEM: foto's (©) van pollenkorrels afkomstig van de collectie van dr. J. Derksen (Radboud Universiteit Nijmegen) die dit materiaal via deze site ter inzage gesteld heeft.
|
Literatuur/referenties
Derksen, J., Wissen, H. van en Marijnissen, J. 2007. Pollen en hooikoorts. Tirion, Baarn. ISBN : 9789052106670. 126 pp.
Wodehouse, Roger P. 2007. Hayfever Plants. READ BOOKS, ISBN 140676678X, 9781406766783, 272 pp. (Over het gebied van de Verenigde Staten van Amerika)
Webpagina's en SEM foto's: Jan Derksen en Elisabeth Pierson
Thumbnails van planten: Ben Goossens (originele foto's op pollennieuws.nl gebruikt met toestemming)
Webontwikkeling: Remco Aalbers
